Artrose van heup en knie
Wanneer het kraakbeen in een gewricht achteruitgaat in kwaliteit, dan kan er sprake zijn van slijtage of artrose (in medische taal voor de heup: coxartrose, en voor de knie: gonartrose). De hoogte van het kraakbeen neemt af, en de kop en -kom komen dichter op elkaar te staan. Op een röntgenfoto is dit te zien als een versmalling van de gewrichtsspleet. Op een röntgenfoto zijn nog meer verschijnselen te zien als extra botaangroei en onregelmatigheden in de botstructurr. Wat zijn de gevolgen en wat kunt u zelf doen?
Gevolgen van artrose
De gevolgen van artrose zijn stijfheid en pijn bij het gewricht of in de buurt ervan door bijvoorbeeld een beschermende spierreactie. De eerste klachten zijn vaak bij het starten van een beweging (zoals in de ochtend bij opstaan), later kunnen ook klachten tijdens bewegen en in rust voorkomen. Ook zal overbelasting gedurende een aantal weken extra klachten kunnen geven. Een ander gevolg kan zijn dat andere gewrichten meer moeten gaan doen ter compensatie van wat het artrotische gewricht niet meer kan. Dus bij de buren moet je soms ook wezen voor klachten. De aanpassingen en overbelasting elders kunnen soms zover gaan dat het artrotische gewricht zelf geen klachten meer geeft, maar dat de klacht aan de andere kant (!) ontstaat. Bij het lichamelijk onderzoek zal dus ook op deze zaken gelet moeten worden.
Zelf doen om artrose te voorkomen
Wat u zelf kunt doen om artrose te voorkomen is in de eerste plaats: gebruik de gewrichten. Wees lichamelijk actief. De meeste vormen van artrose ontstaan namelijk niet op de plekken waar het kraakbeen het meest belast wordt, maar juist waar de minste belasting aanwezig is. Kraakbeen is levend weefsel en wordt gestimuleerd door afwisselend druk en ontspanning, zoals bij de fasen van het lopen het geval is. Inactiviteit is dus funest.
Zelf doen bij artrose
De maatregelen die u kunt nemen ter voorkoming van of vermindering van klachten door heup- of knieartrose:
- vaak oefenen en niet zwaar belasten van het gewricht, bv fietsen met licht verzet
- beperk het gebruik van hulpmiddelen zoals stokken
- afvallen naar normaal gewicht door te bewegen en beter te eten
- verstandig gebruik van pijnstillers: alleen als het nodig is
- er is discussie over het effect van chondroitine en glucosamine bij artrose.
Behandeling van artrose
De behandeling hangt af van een aantal factoren. Operatie zal pas gebeuren wanneer de klachten ondraaglijk worden, bijvoorbeeld als er ook 's nachts klachten zijn en als het lopen niet meer goed gaat. In een eerder stadium van artrose is het ook mogelijk om met een combinatie van behandelingen en oefeningen te proberen het proces te stoppen en soms om te keren. Hoe dat er precies uitziet is per persoon verschillend. Meestal is binnen 3 behandelingen duidelijk of het weer de goede kant op gaat.
Een artikel over slijtage van de rug vindt u hier.
Bronnen
Nederlandse Orthopaedische Vereniging. Richtlijn diagnostiek en behandeling van heup- en knieartrose. 2007.
NHG-Standaard niet-traumatische knieklachten 2016.
Silverwood V et al. Current evidence on risk factors for knee osteoarthritis in older adults: a systematic review and meta-analysis.
Osteoarthritis Cartilage. 2015 Apr;23(4):507-15.
Brosseau L et al. Ottawa Panel evidence-based clinical practice guidelines for therapeutic exercise in the management of hip osteoarthritis. Clin Rehabil. 2016 Oct;30(10):935-946.