Wegwijzer bij lage rugpijn
Lage rugpijn komt veel voor. Rugklachten hebben ook vele verschijningsvormen en variaties. Dan zijn er nog verschillende artsen en therapeuten die zeggen te kunnen helpen. De vraag bij rugklachten is natuurlijk: wat heb ik, en wat kan ik doen om er vanaf te komen? Daar is dus niet zomaar antwoord op te geven. Met het hier gepresenteerde stappenplan is wel richting aan het antwoord te geven.
Hopelijk beseft u dat met deze wegwijzer geen persoonlijke diagnose te stellen is. Daarvoor raadpleegt u het best een arts gespecialiseerd in het bewegingsapparaat. Voor opmerkingen en suggesties kunt u mij bereiken via de contact pagina.
Onderzoek bij lage rugpijn
(zie ook bij oorzaken rugpijn)
|
De te stellen vraag |
Actie |
Mogelijkheden |
|
Is er een specifieke oorzaak van de klachten? (toelichting op specifiek) |
Bezoek deskundig arts *) |
Hernia (nuclei pulposi) Fractuur Afschuiving wervel (spondylolisthesis) Ontsteking bij wervels (spondylitis) Kanker (maligniteit/uitzaaiingen) Infectie Wervelkanaalvernauwing (stenose) Osteoporose Scoliose |
|
Komen de klachten uit de rug zelf of van elders? |
Bezoek deskundig arts *) |
Nieren Darmen Aorta Bekkenorganen |
|
Is er een radiculair syndroom? (prikkeling zenuw) |
Bezoek deskundig arts *) |
Hernia (nuclei pulposi) Inklemming zenuw elders (bv m. piriformis) |
|
Zijn er aspecifieke klachten? (toelichting op aspecifiek) |
Bezoek deskundig arts **) |
Eenvoudige aspecifieke klachten: - herkenbare klacht - eerder spontaan verbeterd binnen paar weken - recent ontstaan - duidelijke oorzaak (bv vertillen) - invloed op dagelijkse activiteiten beperkt - goede algemene gezondheid |
|
Complexe aspecifieke klachten: - al lange tijd aanwezig (chroniciteit) - de klachten zijn nooit weg - er zijn meer klachten dan alleen van de lage rug - er is psychosociale problematiek |
*) deskundig arts: te beginnen bij de huisarts, daarna (indien geïndiceerd!) verwijzing naar neuroloog, orthopeed, reumatoloog of een andere van toepassing zijnde medisch specialist. Buiten dit circuit om kan ook de arts musculoskeletale geneeskunde (MSK-arts) geraadpleegd worden.
**) deskundig arts gespecialiseerd in het bewegingsapparaat zoals een huisarts met extra expertise (opleiding musculoskeletale geneeskunde) of arts musculoskeletale geneeskunde (MSK-arts) – breed georiënteerd.
Behandeling bij lage rugpijn
(zie ook bij behandeling rugpijn)
|
Type rugklacht |
Naar wie |
Wat doet hij/zij |
|
Specifiek |
Afhankelijk van ernst en diagnose wel of geen verwijzing naar: |
|
|
- neuroloog |
- onderzoek en advies (bijvoorbeeld afwachten, verwijzing voor operatie) |
|
|
- orthopeed |
- onderzoek en advies (bijvoorbeeld afwachten, operatie) |
|
|
- neurochirurg |
- onderzoek en advies (bijvoorbeeld afwachten, operatie) |
|
|
- reumatoloog |
- onderzoek en advies (bijvoorbeeld medicatie) |
|
|
- arts musculoskeletale geneeskunde (MSK-arts) |
- alleen bij stenose: onderzoek en eventueel behandeling |
|
| Klacht komt niet uit de rug | Naar betreffende specialist (uroloog, gynaecoloog, maag-darm specialist, chirurg, vaatchirurg) | |
| Radiculair | - huisarts | - handelt volgens NHG-Standaard Lumbosacraal radiculair syndroom uit 2015 |
|
- neuroloog |
- handelt volgens Richtlijn Lumbosacraal radiculair syndroom NVVN uit 2020 |
|
|
- neurochirurg |
- opereert bij indicatie |
|
|
- orthopeed |
- opereert bij indicatie |
|
|
- arts musculoskeletale geneeskunde (MSK-arts) - MDT-therapeut |
- onderzoekt of niet-operatieve behandeling zinvol is; beperkte groep kan behandeld worden met oefeningen (discogeen syndroom) |
|
|
Aspecifieke rugklachten – eenvoudig |
Verschillende mogelijkheden: |
|
| - uzelf! | - bij de meeste mensen zullen de klachten spontaan verbeteren door actief te blijven, met eventueel kortdurend pijnstillergebruik | |
|
- huisarts |
- handelt volgens NHG-Standaard Aspecifieke lage rugpijn (Tweede herziening) uit 2017 met adviezen, activerend beleid, pijnstillers en beperkt aantal controles |
|
|
- fysiotherapeut |
- handelt volgens KNGF-Richtlijn Lage rugpijn uit 2021; vaak meerdere behandelingen met adviezen en oefeningen |
|
|
- manueel therapeut |
- handelt volgens KNGF-Richtlijn Manuele therapie bij lage rugpijn uit 2007; vaak meerdere behandelingen met adviezen, oefeningen, manipulaties wervelkolom/gewrichten |
|
|
- oefentherapeut |
- handelt volgens VVOCM-Richtlijn Aspecifieke lage-rugklachten uit 2009 (zie internet); meerdere behandelingen met adviezen en oefeningen gericht op houdingontwikkeling |
|
|
- arts musculoskeletale geneeskunde (MSK-arts) |
- onderzoekt type aspecifieke rugpijn (classificeert) voor individuele benadering met adviezen, oefeningen, behandeltechnieken uit diverse scholen; beperkt aantal behandelingen |
|
|
- alternatief werkend arts |
- er is beperkt bewijs voor effectiviteit bij acupunctuur |
|
|
- chiropractor of osteopaat |
- meestal herhaalde behandelingen met manipulaties van wervelkolom/gewrichten |
|
|
Aspecifieke rugklachten - complex |
Verschillende mogelijkheden: |
|
|
- huisarts |
- handelt volgens NHG-Standaard Aspecifieke lage rugpijn (Tweede herziening) uit 2017 (zie internet); verwijst eventueel bij psychosociale, chronische, of extra andere problematiek |
|
|
- psycholoog |
- er is bewijs voor effectiviteit cognitieve gedragstherapie |
|
|
- revalidatiearts |
- onderzoekt problematiek en handelt vaak in combinatie met een team |
|
|
- arts musculoskeletale geneeskunde (MSK-arts) |
- onderzoekt type aspecifieke rugpijn (classificeert) voor individuele benadering met adviezen, oefeningen, behandeltechnieken uit diverse scholen; beperkt aantal behandelingen |
Een aantal geraadpleegde bronnen:
Bons SCS et al. NHG-Standaard Aspecifieke lage rugpijn (Tweede herziening) 2017.
Wambeke P van et al. KCE Report 287As. Klinische richtlijn rond lage rugpijn en radiculaire pijn 2017.
Fritz JM, Delitto A, Erhard RE. Comparison of classification-based physical therapy with therapy based on clinical practice guidelines for patients with acute low back pain: a randomized clinical trial. Spine (Phila Pa 1976) 2003, 28:1363-1371, discussion 1372.
Henschke N et al. Prevalence of and screening for serious spinal pathology in patients presenting to primary care settings with acute low back pain. Arthritis Rheum. 2009;60(10):3072-80.
Jorritsma W et al. Beroepsprofiel Arts Musculoskeletale Geneeskunde. Dutch Society of Musculoskeletal Medicine 2016.
Karayannis NV. Physiotherapy movement based classifications approaches to low back pain: comparison of subgroups through review and developer/expert survey. BMC Musculoskeletal Disord. 2012; 20:13-24.
Waddell G. The back pain revolution 2nd ed. Churchill Livingstone 2004.